Engelli Hakları Dünya Sağlık Örgütü’ nün (WHO) belirlemesine göre bugün dünyada 600 milyon insan; başka bir ifadeyle dünya nüfusunun % 10’ u engelleriyle yaşama katılma mücadelesi vermektedir. Farklı koşullarda yaşıyor olmalarına karşın hepsinin paylaştığı ortak bazı şeyler vardır. Dışlanma ve ayrımcılık. Genel olarak baktığımızda bu sorun sadece engelli bireyleri ve onların ailelerini etkilemekle kalmayan, bütün toplumları içine alan ve toplumların ekonomik, sosyal gelişimini doğrudan etkileyen bir olgudur. Engelli kişi öncelikle bakıma muhtaç, acınacak durumda olan ve normal olmayan bir birey olarak tanımlanmakta, toplumun diğer üyelerinin kullandıkları haklardan ayrı tutulmaktadır. Sonuçta engelli bireyin topluma katılımı engellenmekte ve hakları kısıtlanmaktadır. Engelliğe neden olan koşulların ortadan kaldırılması, toplumsal bilincin arttırılması ve engelli bireylerin sosyal, ekonomik ve siyasal arenaya tümüyle dahil olduğu bir toplum yaratmak için gerekli fırsatların sağlanması son derece önemlidir. Özürlü Doğuştan veya sonradan; bedensel, zihinsel, ruhsal, duyusal ve sosyal yeteneklerini çeşitli derecelerde kaybetmesi nedeniyle toplumsal yaşama uyum sağlama ve günlük gereksinimlerini karşılamada güçlükleri olan ve korunma, bakım veya rehabilitasyon, danışmanlık ve destek hizmetlerine ihtiyaç duyan kişiyi İşitme Yetersizlik İşitme duyarlılığının kısmen veya tamamen kaybından dolayı konuşmayı edinmede, dili kullanma ve iletişimde yaşadığı güçlükler nedeniyle özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireyi Zihinsel Yetersizlik Zihinsel işlevler bakımından ortalamanın iki standart sapma altında farklılık gösteren, buna bağlı olarak kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerinde eksiklikleri ya da sınırlılıkları olan, bu özellikleri 18 yaşından önceki gelişim dönemlerinde ortaya çıkan ve özel eğitim ile destek eğitim hizmetlerine ihtiyaç duyan bireyi Hafif Düzeyde Zihinsel Yetersizlik Zihinsel işlevler ile kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerinde hafif düzeydeki yetersizliği nedeniyle özel eğitim ile destek eğitim hizmetlerine sınırlı düzeyde ihtiyaç duyan bireyi Görme Yetersizlik Görme gücünün kısmen ya da tamamen kaybından dolayı özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireyi Orta Düzeyde Zihinsel Yetersizlik Zihinsel işlevler ile kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerindeki sınırlılık nedeniyle temel akademik, günlük yaşam ve iş becerilerinin kazanılmasında özel eğitim ile destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireyi Ağır Düzeyde Zihinsel Yetersizlik Zihinsel işlevler ile kavramsal, sosyal ve pratik uyum becerilerindeki eksiklikleri nedeniyle öz bakım becerilerinin öğretimi de dahil olmak üzere yaşam boyu süren, yaşamın her alanında tutarlı ve yoğun özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireyi Çok Ağır Düzeyde Zihinsel Yetersizlik Bireyin zihinsel yetersizliği yanında başka yetersizlikleri bulunması nedeniyle öz bakım, günlük yaşam ve temel akademik becerileri kazanamaması nedeniyle yaşam boyu bakım ve gözetime ihtiyacı olan bireyi Otistik Sosyal etkileşim, sözel ve sözel olmayan iletişim, ilgi ve etkinliklerdeki sınırlılığı erken çocukluk döneminde ortaya çıkan ve bu özellikleri nedeniyle özel eğitim ile destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireyi Ortapedik Yetersizlik Hastalıklar, kazalar ve genetik problemlere bağlı olarak kas, iskelet ve eklemlerin işlevlerini yerine getirememesi sonucunda meydana gelen hareketile ilgili yetersizlikler nedeniyle özel eğitim ile destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireyi Cerebral Palsi Doğum öncesi, doğum sırası veya doğum sonrasında meydana gelen beyin hasarının neden olduğu kas ve sinir sistemi bozukluklarına bağlı motor becerilerde yetersizliğinden dolayı özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireyi Özel Öğrenme Güçlük Dili yazılı ya da sözlü anlamak ve kullanabilmek için gerekli olan bilgi alma süreçlerinin birinde veya birkaçında ortaya çıkan ve dinleme, konuşma, okuma, yazma, heceleme, dikkat yoğunlaştırma ya da matematiksel işlemleri yapma güçlüğü nedeniyle özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireyi Üstün Yetenekli Zeka, yaratıcılık, sanat, spor, liderlik kapasitesi veya özel akademik alanlarda akranlarına göre yüksek düzeyde performans gösteren bireyi Dikkat Eksikliği ve Hiperaktif Bozukluk Yaşına ve gelişim seviyesine uygun olmayan dikkat eksikliği, aşırı hareketlilik, hiperaktivite ve dürtüsellik belirtilerini en az iki ortamda ve altı ay süreyle gösteren, bu özellikleri yedi yaşından önce ortaya çıkan, özel eğitim ile destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireyi Çok Ağır Düzeyde Zihinsel Yetersizlik Yaşına uygun olmayan sosyal ve kültürel normlardan farklı duygusal tepki ve davranışlar göstermesi nedeniyle özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireyi Duygusal Davranış Bozukluk Dili kullanma, konuşmayı edinme ve iletişimdeki güçlük nedeniyle özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacı olan bireyi Dil ve Konuşma Bozukluk Dili kullanma, konuşmayı edinme ve iletişimdeki güçlük nedeniyle özel eğitim ve destek eğitim hizmetine ihtiyacıolan bireyi Sağlık Kurulu Raporu Özürlüler Kanunu’ na göre; Özürlülerle ilgili derecelendirmeler, sınıflandırmalar, tanılamalar uluslar arası özürlülük sınıflandırması temel alınarak hazırlanan özürlülük ölçütüne göre yapılır. Özürlülere sağlanan hak ve hizmetlerden faydalanmak için 14 Ocak 2012 tarih ve 28173 sayılı Resmi Gazete yayımlanarak yürürlüğe giren Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırılması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmeliğe uygun olarak sağlık kurulu raporu alınması gerekmektedir. Özürlü Sağlık Kurulu Raporunda özür oranı %40 ve üzeri olması durumunda ülkemizde özürlülere yönelik hak ve hizmetlerden yararlanabilmektedir. (Özel eğitim hizmetlerinde ise bu oran %20 olarak uygulanabilmektedir. Sağlık Kurulu Raporu %40 ve üzeri olması durumunda; Özürlü kimlik kartı almak Özel Eğitim ve Rehabilitasyon Hizmetlerinden yararlanmak Özürlülerin istihdamı ile İlgili hizmetlerden ve bakım aylığından yararlanmak Bakım hizmetlerinden ve bakım aylığından yararlanmak H Sınıfı belgesi almak Özürlü aylığı almak Gümrük, gelir, emlak, motorlu taşıtlar ve katma değer vergileri istisna veya muafiyetlerinden yararlanmak Bazı ürünlerde Özel Tüketim Vergisi Muafiyetinden yararlanmak Yerel yönetimlerin özürlülere sağladığı haklar ve kolaylıklardan yararlanmak, vb. haklardan faydalanılmaktadır. Özürlü Sağlık Kurul Raporu düzenlenebilmesi için, kamu kurum ve kuruluşlarınca resmi yazı ile birlikte gönderilmek veya raporu verecek olan hastanenin baştabipliğine doğrudan müracaat etmek gerekmektedir. (Özürlü Sağlık Kurulu Raporu düzenlemeye yetkili Sağlık Kuruluşların ve hakem hastanelerin listesine; www.ozurluveyasli.gov.tr ve www.mevzuat.gov.tr adresinden ulaşabilirsiniz. Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporu Almak İçin Gerekli Olan Belgeler: Dilekçe T.C. Kimlik Numaralı Nüfus Cüzdanı 4 Adet vesikalık Fotoğraf bir not... Oran tespitiniz önceden yapılmış ve sürekli rapora bağlanmışsa yeniden rapor almanız gerekmiyor. Özürlüler için düzenlenmiş sağlık kurulu raporlarıyla belirlenmiş olan özür oranları, çalışma gücü kayıp oranları, vücut iş görme gücü kaybı oranları, tüm vücut fonksiyon kaybı oranları geçerli olup bu oranlara dayanılarak sağlanmış, sosyal destek ve yardım hizmetlerinin sürdürülebilmesi için yeniden özürlü sağlık kurulu raporu düzenlenmez. Ancak, süreli verilen raporlar ile ilgili olarak hastaneye yeniden sevk işlemi uyarınca veya herhangi bir sebeple yeni bir rapor istenmesi durumunda, özür oranları, bu yönetmelik hükümlerine göre yeniden belirlenir. Sağlık Kurulu Raporu Özürlü Sağlık Raporuna itiraz: Özürlü, velisi/vasisi veyahut raporu isteyen kurum tarafından rapora itiraz edilebilir. İlgililer itiraz dilekçesi ve ilk özürlü sağlık kurulu raporunun tasdikli bir örneği ile birlikte, bulunduğu ilin sağlık müdürlüğüne başvurur. İl sağlık müdürlüğünce, özürlü sağlık kurulu raporu alacak kişi en yakın farklı bir özürlü sağlık kurulu raporu vermeye yetkili hastaneye gönderilir. İtiraz edilen özürlü sağlık kurulu raporu ile itiraz üzerine verilen özürlü sağlık kurulu raporundaki kararlar aynı yönde ise özürlü sağlık kurulu raporu kesinleşir. Özürlü sağlık kurulu raporlarının farklı olması durumunda, Sağlık Bakanlığınca belirlenmiş olan hakem hastanelerden, kişinin ikamet ettiği yere en yakın bir hakem hastaneye, kişi yeniden muayene edilmesi ve özürlü sağlık kurulu raporu tanzim edilmesi amacıyla yine il sağlık müdürlüğü kanalıyla gönderilir. Hakem hastanenin özürlü sağlık kurulunca verilen kararı kesindir Özürlü Kimlik Kartı 14 Ocak 2012 tarih ve 28173 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren yönetmeliğe göre Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporu esas alınarak özürlülere indirim ve muafiyetlerle bazı haklar ve kolaylıklar sağlanmaktadır. Hizmetlerden yararlanılmasın da Özürlü Kimlik Kartı da kullanılabilmektedir. 19 Temmuz 2008 tarihinde 26941 Sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanarak yürürlüğe giren Özürlülere Kimlik Kartı Verilmesine Dair Yönetmelik gereği, Sosyal hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu Genel Müdürlüğü’ ne verilen yetkiye dayanarak Aile ve Sosyal Politikalar İl Müdürlüklerince Özürlülere Kimlik Kartı verilmektedir. Özürlü Kimlik Kartı Almak İçin İstenen Belgeler: Tam teşekküllü bir devlet hastanesinden alacağınız sakatlığınızı bildirir Sağlık Kurulu Raporunun aslı veya hastanece onaylı sureti. T.C. Kimlik numaralı Nüfus Cüzdanı. 4 adet vesikalık fotoğraf. Özürlü Kimlik Kartının Sağladığı Yararlar: Değişik kurum ve kuruluşlardan istenen rapor yenileme işlemlerinden kurtulacaktır. Gelir Vergisi indiriminden faydalanabilecektir. (Gelir Vergisi indirimi, özürlü kişinin herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna bağlı olmaması durumunda kendisine bakmakla yükümlü olan kişi içinde geçerli olacaktır.) Devlet Demir Yolları ile seyahat edilmesi halinde %20 indirimden ve özür oranının %40 veya üstü olması halinde %50 indirimden faydalanabilecektir. Hava yolları ile seyahat etmesi ve özür oranının %50 veya üstü olması halinde %40 indirimden, tüm iç ve dış hatlarda %25 indirimden yararlanabilecektir. Şehirler arası otobüslerle seyahat edilmesi halinde %30 indirimden faydalanabilecektir. Bağımsız hareket edemeyen ağır özürlülerin refakatçisi kamuya ait tüm toplu taşım araçlarından ücretsiz yararlanmaktadır. Yerel Yönetimlerin alacağı kararlar ile belediye otobüslerinden ücretsiz ya da indirimli yararlanabilecektir. Sinema, tiyatro vb. faaliyetler için ödeyeceği ücretlere indirim uygulanacaktır. Kamu Kurum ve Kuruluşlarının özürlü çalıştırma zorunluluklarına bağlı olarak özürlü istihdamı amacıyla açılan sınavlarda özrünü kanıtlayabilecektir. Turkcell ve Vodafone tarafından % 40 indirim uygulanmaktadır. Ankara’ da yaşayan özürlü abonelere su faturalarında kademeli olarak %90 indirim uygulanmaktadır. Özürlü Kimlik Kartı 1.Özür Oranında Değişiklik, Soyadı Değişikliği, Kimliğin Kaybolması Veya Deforme Olması Durumunda Nereye Müracaat Edilir? Özürlü kimlik kartları; içerdiği bilgilerin değişmesi, kaybedilmesi, çalınması veya her hangi bir nedenle kullanılamaz hale gelmesi durumunda, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığının İl Müdürlükleri tarafından yeniden düzenlenir. 2.Özürlü Kimlik Kartı Özürlü Sağlık Kurulu Raporu Yerine Geçer mi? Özürlü kimlik kartı özürlü sağlık kurulu raporu yerine geçmez. Kimlik kartına sahip her Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı, mevzuatta münhasıran özürlü kişilere tanınan hak ve hizmetlerden yararlanır. Kimlik kartı alıp almamak özürlü kişinin isteğine bağlıdır. 3.Yurtdışında Yaşayan Türk Vatandaşı, Yaşadığı Ülke Makamlarınca Düzenlenen Özürlü Sağlık Kurulu Raporu ile Özürlü Kimlik Kartı Alabilir Mi? Yabancı ülkede yaşayan Türk vatandaşlarımızın yaşadığı ülke makamlarınca verilmiş olan özürlü sağlık kurulu raporu Türkiye’de geçerli değildir. Özürlü kimlik kartı almak üzere, mevzuat gereği yetkili hastanelere müracaat ederek yeniden özürlü sağlık kurulu raporu almaları gerekmektedir. 4.Belediyelerin Şehir İçi Ulaşımda Özürlü Kişilere Sağladığı Ücretsiz/İndirimli Seyahat Hakkı İle Diğer Bazı İndirim Ve Kolaylıklar Nasıl Uygulanmaktadır? Bazı belediyeler, belediye meclislerinde alınan kararlar doğrultusunda özürlüleri şehir içi otobüs, vapur, su. vb. hizmetlerinden ücretsiz veya indirimli faydalandırmakta dır. Belediyelerin indirimli veya ücretsiz hizmetlerinden faydalanmak üzere belediyenin ilgili birimine müracaat etmek gerekmektedir. 5.Şehirlerarası Yolcu Otobüslerinde Özürlülere İndirim Nasıl Uygulanmaktadır? Taşıma Yönetmeliğinin 57. maddesinin 11. fıkrası gereği; % 40 oranında özürlü olduğunu belgeleyen kişiler için bilet ücreti, geçerli ücret tarifesi üzerinden % 30 indirimli düzenlenmektedir. 6.Türkiye Cumhuriyeti Devlet Demiryolları Tarafından Özürlülere İndirim Nasıl Uygulanmaktadır? %40 ve üzeri olan özürlü yolcunun sadece kendisi, özür oranı %50 ve üzeri olan ağır özürlü yolcunun kendisi ve varsa beraberindeki refakatçisi ana hat yolcu trenlerinde %50 indirimli olarak seyahat edeceklerdir. Söz konusu indirimden yararlanmak isteyenlerin “Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırılması ve Özürlülere verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında yönetmelik”e uygun olarak alınmış sağlık kurulu raporu, özürlü kimlik kartı veya ( Özürlü nüfus cüzdanında yer alanlar için) nüfus cüzdanını ibraz etmeleri gerekmektedir. 7.İstanbul Şehir Hatları İşletmesi ve İstanbul Deniz Otobüsleri İşletmesi tarafından özürlülere indirim nasıl uygulanmaktadır? İstanbul Şehir Hatları İşletmesi tarafından, kimliklerini ibraz etmek suretiyle özürlülere, 60 yaş ve üzeri olan vatandaşlar, gaziler, şehit ve gazilerin dul ve yetimlerine akbilli hatlarda ücretsiz seyahat etme imkanı sağlanmaktadır. Ağır özürlü vatandaşların kartlarında “Refakatçi” ibaresi bulunan kişilerin yanlarındaki refakatçiler de ücretsiz olarak seyahat etmektedir. Biletli hatlarda eğer indirimli tarife var ise, indirimli bilet ile seyahat edebilmektedirler. İstanbul Deniz Otobüsleri İşletmesi tarafından, bedensel özürlüler, % 40 ve üzeri oranda özürlü olan ve nüfus cüzdanında özürlülük bilgisi yazılmış olan özürlü kişilere; bilgisayardan bilet kesilen dış hatlarda indirimli, İETT’den alacakları ücretsiz seyahat kartları üzerine taktıracakları indirimli akbillerini kullanmak suretiyle akbilli hatlarda indirimli tarifeden yararlanmaktadır. Malul vatandaşlar ile 2022 sayılı kanuna göre maaş alan 65 yaşını doldurmuş, bakıma muhtaç, malul durumdaki kişiler; durumlarını belgelemek kaydıyla dış hatlarda indirimli, İETT’den alacakları ücretsiz seyahat kartları üzerine taktıracakları indirimli akbillerini kullanmak suretiyle akbilli hatlarda indirimli yararlanmaktadır. 8.Müze Ve Ören Yeri Girişlerinde Özürlülere İndirim Nasıl Uygulanmaktadır? Müze ve ören yerlerine, özürlüler ile bir refakatçisi, gaziler, şehit ve gazilerin eş ve çocukları, 65 yaş ve üstü Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları kimliklerini ibraz etmek suretiyle ücretsiz biletle girmektedirler. 9.Milli Parklar, Tabiatı Koruma Alanları Ve Tabiat Parklarına Girişinde Özürlülere İndirim Nasıl Uygulanmaktadır? Özürlüler, harp malulü ve gaziler ile bunların eşleri, çocukları, ve anne babalarından, kimliklerini ibraz etmek suretiyle milli parklar, tabiatı koruma alanları ve tabiat parklarına girişte ücret alınmamaktadır. Vergi Avantajları Gelir Vergisi İndiriminden; Ücretli çalışan özürlü kişiler Özürlü kişiye bakmakla mükellef olan kişi Özürlü serbest meslek sahibi Özürlü kişiye bakmakla mükellef serbest meslek sahibi Basit usulde vergilenen bazı (tüccar ve ücretli durumuna girmeksizin, imalat, tamirat ve küçük sanat işleri ileuğraşan, ilk madde ve yardımcı malzeme müşteriye ait olarak faaliyet gösteren terzi, tamirci, marangoz gibi) özürlü esnaf ve sanatkarlar da yararlanmaktadır. Gerekli Belgeler: Dilekçe Çalıştığı iş yerinden alacağı hizmet belgesi, Nüfus Cüzdanı Örneği, Özürlüler İçin Verilen Sağlık Kurulu Raporu 3 adet vesikalık fotoğraf Özürlü Kişiye Bakmakla Mükellef Kişiler: Çalıştığı iş yerinden alacağı hizmet belgesi, Özürlü kişiye ait Nüfus Cüzdanı Örneği, Özürlü kişiye bakmakla yükümlü olduğu gösteren belge, Özürlü kişiye ait 3 adet vesikalık fotoğraf. Özürlü Meslek Sahibi: Dilekçe, T.C Kimlik Numarası veya Vergi Kimlik Numarasını gösteren belge, Nüfus Cüzdanı Örneği, 3 adet vesikalık fotoğraf. Özürlü Kişiye Bakmakla Mükellef Serbest Meslek Sahibi: T.C Kimlik Numarası veya Vergi Kimlik Numarasını gösteren belge, Özürlü kişiye ait Nüfus Cüzdanı Örneği, Özürlü kişiye ait 3 adet vesikalık fotoğraf. Başvuru Yerleri: Çalışan özürlü bireyler ve bakmakla yükümlü oldukları özürlü yakını olan çalışanlar, özür oranlarına göre vergi indiriminden faydalanmaktadır. Özürlü devlet memurları ve bakmakla yükümlü olduğu özürlü yakını olan devlet memurlarının; çalıştıkları kurumun ilgili birimine başvurmaları gerekmektedir. Diğer çalışan özürlü bireyler ve bakmakla yükümlü olduğu özürlü yakını bulunan çalışanlar ise çalıştıkları iş yerinden alacakları durumlarını gösterir belge ile illerde Defterdarlık Gelir Müdürlüğü’ ne, bağımsız vergi dairesi bulunan ilçelerde Vergi Dairesi Müdürlüğüne, diğer ilçelerde Mal Müdürlüklerine başvurmaları gerekmektedir. (www.gib.gov.tr) Emlak Vergisi Muafiyeti: Bakanlar Kurulu, Emlak Vergisi Kanunu ile özürlü bireylerin, Türkiye sınırları içinde brüt 200 metrekareyi geçmeyen tek meskeni olması halinde, bu meskene ait vergi oranlarını sıfıra kadar indirmeye yetkili kılınmıştır. Bu hüküm, yukarıda belirtilenlerin tek meskene hisse ile sahip olmaları 2013 22 Vergi Avantajları halinde hisselerine ait kısım hakkında da uygulanır. Gerekli Belgeler: Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporu Özürlülere Ait İndirimli Bina Vergisi Formu Başvuru Yerleri: Vergi istisnasından yararlanmak için meskenin bulunduğu Belediye Başkanlığı’ na müracaat yapılmalıdır. Özel Tüketim Vergisi ve Motorlu Taşıtlar Vergisi İstisnası ( ÖTV ) H sınıfı sürücü belgesine sahip olan ve özel tertibatlı araç kullanabileceği sağlık kurulu raporu ile belgelenen özürlüler ile %90 ve üzeri özür derecesine sahip olup araç kullanamayacak durumda olan özürlülerin yurt içinden motor silindir hacmi 1.600 cm3’ e kadar olan alacakları adlarına kayıtlı binek otomobil, panelvan vb; silindir hacmi 2.800’e kadar olan kamyonet, pikap vb. ile motosikletlerin Özel Tüketim Vergisi ve Motorlu Taşıtlar Vergisi’ nden istisnadır. Özürlü adına kayıtlı olan araç, bu kişinin üçüncü dereceye kadar kan ve sihri hısımlarından birisi veya noterce düzenlenmiş iş akdine bağlı olarak istihdam edilen tek bir sürücü tarafından kullanılacaktır. Yukarıda açıklanan usul ve esaslara göre istisnadan yararlananlar 5 yıl süre ile ikinci defa ÖTV istisnasından yararlanamaz. Ancak araçlarının deprem, sel, yangın, kaza vb. sonucu kullanılamaz hale gelmesi nedeniyle hurdaya çıkarılması durumunda ilk iktisapta ÖTV istisnasından 5 yılın dolmasına gerek kalmadan yararlanabilir. Araç alırken KDV’ de herhangi bir istisna söz konusu değildir. Başvuru Yerleri: Vergi Dairelerine başvurulması gerekmektedir. Katma Değer Vergisi İstisnası ( KDV ) Sadece özürlü bireylerin eğitimleri, meslekleri, günlük yaşamlarında kullanmaları için özel olarak üretilmiş her türlü araç-gereç ile özel bilgisayar programları KDV’ den istisnatutulmuştur. Binek otomobil ve diğer nakil vasıtaları bu istisna kapsamında değildir. Gümrük Vergisi İstisnası Özürlülerin eğitimi, çalışması veya fiziksel, ruhsal ve sosyal gelişimlerine yönelik olarak özel suretle imal edilmiş olup, malul ve özürlülerin kendi kullanımları için getirdikleri veya onlara yardım sağlanması amacına yönelik olarak kamu yararına faaliyette bulunan dernekler ile Sağlık Bakanlığı’nca yetki verilmiş kurum ve kuruluşlarca ithal edilen ve Kararnamede sayılan eşyalar gümrük vergisinden istisnadır. Malul veya özürlü kişiler; mülkiyetlerinde gümrük vergisi ödemeden ithal edilmiş özel tertibatlı otomobil, minibüs ve motosiklet kayıtlı olduğu sürece ve bunların fiili ithal tarihinden itibaren 5 (beş) yıl geçmedikçe, bu taşıtları satamaz ve yeniden aynı şekilde istisna olarak otomobil, minibüs, motosiklet ithal edemez. Gerekli Belgeler: H Sınıfı Sürücü Belgesi Özürlü Kişinin Sağlık Kurulu Raporu 1.Özürlünün Sahip Olduğu Konutta Vergi Muafiyeti Var mıdır? 5378 Sayılı Özürlüler Kanunu’nun 22’inci maddesi buna ilişkin düzenlemeyi içerir. Madde 22.- 29.7.1970 tarihli ve 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanununun 8 inci maddesinin ikinci fıkrasında yer alan “gazilerin,” ibaresinden sonra gelmek üzere “özürlülerin,” ibaresi eklenmiştir. Buna göre; 200 metrekareden küçük tek konutu olan özürlüler emlak vergisinden muaftır. 2.Malûl Ve Özürlüler Tarafından Gümrük Vergisinden Muafen İthal Edilecek Başka Eşya Var Mıdır? Özürlülerin eğitimi, çalışması veya fiziksel, ruhsal ve sosyal gelişimlerine yönelik olarak özel suretle imal edilmiş olup, malûl ve özürlülerin kendi kullanımları için getirdikleri veya onlara yardım sağlanması amacına yönelik olarak kamu yararına faaliyette bulunan dernekler ile Sağlık Bakanlığınca yetki verilmiş kurum ve kuruluşlarca ithal edilen ve Kararnamede sayılan eşyalar gümrük vergilerinden muaftır. Bu Eşyalar; Görmeyenler ve kısmen görenler için eğitsel, bilimsel veya kültürel gelişimlerine yönelik olmak üzere özel surette imal edilmiş matbu yayınlar, kabartma baskılar ve kağıtları, braille kağıdı, beyaz bastonlar, yazı ve kelime işlem makineleri, konuşan kitaplar, kasetçalarlar, büyütücü televizyon ekranları, elektronik yer saptayıcı ve engel dedektörü, saatler ve diğer parçalar vb. Ortopedik cihazlar (motorlu veya motorsuz koltuklar, 2013 25 Soru - Cevap Vergi Avantajları bisiklet, motosiklet, koltuk değnekleri, protez organlar vb.) İşitme özürlülerin işitmesini kolaylaştırmaya mahsus cihazlar. Vücut kusur veya noksanlığını gidermek amacıyla üstte veya elde taşınan veya vücudun içine yerleştirilen diğer cihazlar. Eğlence merkezleri için özel oyun ekipmanları gibi eşyalardır. Özel olarak malûl ve özürlülerin kullanımına mahsus olan ve eşya ile birlikte getirilen parça, yedek parça ve standart aksesuarlara veya bu eşyanın bakım, kontrol, ayarlama ya da tamiri için gerekli olan aletler de muafiyet kapsamındadır. Söz konusu parça, yedek parça ve aksesuarlar ile sair aletlerin eşyanın ithalinden sonra getirilmesi halinde muafiyetin uygulanması için bunların muafen ithal edilen eşya ile ilgili olduklarının tevsik edilmesi gerekir. Bu eşyaların muafen ithaline ilişkin talepler, doğrudan eşyanın getirildiği Gümrük İdaresine yapılır. Gümrük İdaresi’nce eşyanın Kararname kapsamında ve kararnamede sayılan eşya olması halinde ithaline izin verilir. ÖTV Muafiyetinden Yararlanarak Araç Nasıl Alınır? ÖTV Kanununun 7 nci maddesinin 2 numaralı bendi ile bu Kanuna ekli (II) sayılı listede yer alan kayıt ve tescile tâbi mallardan; 87.03 (motor silindir hacmi 1.600 cm³’ü aşanlar hariç), 87.04 (motor silindir hacmi 2.800 cm³’ü aşanlar hariç) ve 87.11 G.T.İ.P. numaralarında yer alanların, sakatlık derecesi % 90 veya daha fazla olan malûl ve engelliler tarafından, 87.03 (motor silindir hacmi 1.600 cm³’ü aşanlar hariç), 87.04 (motor silindir hacmi 2.800 cm³’ü aşanlar hariç) ve 87.11 G.T.İ.P. numaralarında yer alanların, bu bendin (a) ve (b) alt bentlerinde belirtilen malûl ve engelliler tarafından ilk iktisabından sonra deprem, heyelan, sel, yangın veya kaza sonucu kullanılamaz hale gelmesi nedeniyle hurdaya çıkarılmasında, bu G.T.İ.P. numaralarında yer alan malları hurdaya çıkaran malûl ve engelliler tarafından, beş yılda bir defaya mahsus olmak üzere ilk iktisabı ÖTV’den istisna edilmiştir. Özel Tüketim Vergisi Kanununda 5228 sayılı Kanun ile yapılan değişiklik sonucu malül ve engellilere sağlanan ÖTV istisnasının kapsamı genişletilmiş ve engel derecesi % 90 ı aşanların herhangi bir mekanik ilave veya tadilat yapılması şartı olmaksızın yurt içinden veya yurt dışından iktisap ettikleri taşıt araçlarından ÖTV tahsil edilmemesi sağlanmıştır. Engel sebebinin önemi bulunmamaktadır. Görme, işitme, konuşma veya ortopedik olabileceği gibi zihinsel engellilerde yasadan yararlanabilmektedir. Sakatlık derecesinin %90 ve üzerinde olduğu, “Özürlülere Verilecek Sağlık Raporları Hakkında Yönetmelik” uyarınca Sağlık Bakanlığının belirlediği sağlık kuruluşlarından (tam teşekküllü Devlet Hastanesi) alınacak rapor ile belgelendirilmesi şartıyla, yukarıda motor silindir hacmi belirtilmiş olan araçlardan birisinin engelliler tarafından ÖTV ödemeden satın alınması veya ithal edilmesi imkan dâhilindedir. Bu şekilde yurt içinden taşıt aracı iktisap edecek veya ithal edecek olanların motorlu taşıt kullanma ve ehliyet alma imkânları olmadığı için bunlar adına alınan taşıtlar başkaları tarafından kullanılacaktır. Bu kişilerde, Gümrük Ver gilerinden Muafiyet ve İstisna Tanınacak Haller Hakkında Karar ve Karayolları Trafik Yönetmeliği’nde tanımlandığı üzere, araç sahibinin üçüncü dereceye kadar kan ve sihri hısımlarından birisi veya noterce düzenlenmiş iş akdine bağlı olarak istihdam edilen bir sürücü olacaktır. Araç ithal etmek için Naklihane ve Bedelsiz İthalat Gümrük İl Müdürlüklerine başvurulması gerekmektedir. 4.Sol Alt Ekstremite Sakatlığı Bulunanlar ÖTV’den Yararlanır mı? Malül ve Engellilerin Araç Alımında ÖTV İstisnası Uygulamasının Şartları ile İstisnadan Yararlanılan Araçların Satışında Vergi Uygulanması’na yönelik 30.04.2010 tarihli Özel Tüketim Vergisi Sirküleri/12’ye göre, sağlık raporuna göre sadece sol alt ekstremitede sakatlığı bulunan malul ve engellilerin “H” sınıfı sürücü belgesi olması halinde, başkaca özel tertibat yapılmasına gerek olmaksızın otomatik vitesli araçları ilk iktisabında bu istisnadan yararlanmaları mümkün bulunmaktadır. Bu durumda sakatlık derecesi % 90’ın altında olup, sadece sol alt ekstremitede sakatlığı bulunan malul ve engelliler için verilecek (2A) numaralı ÖTV beyannamesine, aracın sakatlığa uygun olarak tadil edildiğine dair teknik belge yerine aracın otomatik vitesli olduğuna dair “uygunluk belgesi” nin aslı veya noter onaylı örneği eklenecektir. 5.Taşıtlarda Katma Değer Vergisi Var mıdır? 3065 Sayılı Katma Değer Vergisi Kanununda, özür dereceleri % 90 ve daha fazla olan malûl ve özürlülerin kendi adlarına kayıt ve tescil edilmiş olan taşıtlar yanında özür dereceleri % 90 dan az olan malûl ve özürlülerin adlarına kayıt ve tescilli olan ve özürlülük haline uygun özel terti 6.H Sınıfı Sürücü Belgesi Nedir ve Nasıl Alınır? Özel tertibatlı olarak imal, tadil ve teçhiz edilmiş motosiklet veya otomobil türünden araçları kullanacak özürlüler H sınıfı ehliyet almak zorundadır. H sınıfı sürücü belgesine ilişkin düzenlemeler Karayolları Trafik Yönetmeliği’nde yer alır. H sınıfı ehliyet almak için, “Özel tertibatlı araç kullanabilir” ibaresi olan sağlık kurulu raporu ile birlikte sürücü kurslarına müracaat edilmelidir. H sınıfı ehliyet kurslarında, kursiyerler trafik ve ilkyardım derslerinden sorumludurlar. Motor dersinden muaftırlar. Dört haftalık teorik ders süresi vardır. Geri kalan sürede de direksiyon eğitimi alınır. H sınıfı ehliyeti ömür boyu kullanmak veya belirli aralıklarla güncellemek, alınacak Sağlık Kurulu Raporunda kesinlik kazanır. El veya ayakta ortopedik özrü olanlar ve işitme özürlüler H sınıfı ehliyeti ömür boyu kullanabilir. 7.Malül ve Özürlülere Ait Taşıtların Trafik İşlemleri Nasıl Yapılmaktadır? 31 Aralık 2004 Tarihli Resmi Gazetede yayımlanan Karayolları Trafik Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Karayolları Trafik Yönetmeliği nin 53 üncü ve 74 üncü maddelerinde değişiklik yapılarak; ithaline izin verilen veya ülkemizde imal edilen malul ve özürlülere ait özel tertibatlı araçlar ile özür derecesi % 90 ve üzerinde olan malul ve özürlüler adına Özel Tüketim Vergisinden muaf olarak tescil edilmiş özel tertibatı olmayan araçlara, kart sistemi getirilmiştir. Bu tür araçların trafik kuruluşlarınca tescil işlemlerinin yapılması sırasında; Bizzat kullanım amacıyla malul ve özürlü tarafından ithal edilen özel tertibatlı otomobiller ile motosikletlerin tescil belgelerine, “ Araç sahibi tarafından kullanılması zorunlu olup, ilgili gümrük müdürlüğünün izni olmadan devri, satışı, hibesi, intifasının mülkiyeti muhafaza kaydıyla veya sair şekillerde akden devri, tasarruf hakkının vekaletname ile devredilmesi, kiralanması, ödünç verilmesi, özel tertibatının kaldırılması veya değiştirilmesi yasaktır. ” , Malul ve özürlü tarafından ithal edilen özel tertibatlı minibüslerin tescil belgelerine, “ Araç sahibinin üçüncü dereceye kadar kan ve sihri hısımlarından bir sürücü veya noterce düzenlenmiş iş akdine bağlı olarak istihdam edilen bir sürücü tarafından kullanılması zorunlu olup, ilgili gümrük müdürlüğünün izni olmadan devri, satışı, hibesi, intifasının mülkiyeti muhafaza kaydıyla veya sair şekillerde akden devri, tasarruf hakkının vekaletname ile devredilmesi, kiralanması ödünç verilmesi, özel tertibatının kaldırılması veya değiştirilmesi yasaktır. ” Malul ve özürlü tarafından bizzat kullanılmak amacıyla ülkemizden satın alınarak ilk iktisap edilen özel tertibatlı araçların tescil belgelerine, “ Araç sahibi tarafından kullanılması zorunlu olup, Özel Tüketim Vergisi ödenmeden devri, satışı, hibesi, intifasının mülkiyeti muhafaza kaydıyla veya sair şekillerde akden devri, tasarruf hakkının vekaletname ile devredilmesi lanması, ödünç verilmesi, özel tertibatının kaldırılması veya değiştirilmesi yasaktır. ” ikinci el araç olarak satın alınmış ise, “ Araç sahibinden başkasının kullanması yasaktır. ” şeklinde şerh konulacaktır. Özel tertibatı olmayıp, özür derecesi % 90 ve üzeri olan malul ve özürlüler tarafından ÖTV’den muaf olarak bizzat ithal edilen ya da ülkemizden satın alınan araçların tescil belgelerine, “ Araç sahibi malul ve engelli kişinin kanuni mümessili ile üçüncü dereceye kadar kan ve sihri hısımlarından bir sürücü veya noterce düzenlenmiş iş akdine bağlı olarak istihdam edilen bir sürücü tarafından kullanılması zorunlu olup, Özel Tüketim Vergisi ödenmeden devri, satışı, hibesi, intifasının mülkiyeti muhafaza kaydıyla veya sair şekillerde akden devri, tasarruf hakkının vekaletname ile devredilmesi, kiralanması, ödünç verilmesi yasaktır. ” şeklinde şerh konulacak olup, ayrıca ithal araçların gümrük şehadetnamelerinde, yukarıda belirtilen şerh dışında varsa diğer şerhler de, tescil belgesine işlenecektir. Malul ve özürlüler tarafından ithal edilerek getirilen araçların, aynı durumdaki başka bir malul veya özürlüye devri veya bunların ölümü sonucunda varislerine intikali halinde, bu araçlar gümrük vergisinden muaf olup, devir ve tescil işlemi ilgili gümrük müdürlüğünün iznine bağlıdır. Araç ülkemizden satın alınmış ise ilgili vergi dairesinin izninin alınması gereklidir. Malul ve özürlülere ait özel tertibatlı araçların her ne sebeple olursa olsun, anılan Yönetmelikle belirlenmiş olan kişilerdışında başkaları tarafından kullanıldığının tespitihalinde aracın trafikten alı konulması yanında bu hususta düzenlenecek tutanak da işlem yapılmak üzere ilgili gümrük ve maliye birimlerine intikal ettirilecektir.