5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanununun 21. maddesinde; bir hayvana çarpan ve ona zarar veren sürücünün, onu en yakın veteriner hekim ya da tedavi ünitesine götürmek veya götürülmesini sağlamak zorunda olduğu düzenlenmiştir. Bu zorunluluğa aykırı davranılması halinde bu kişilere idari para cezası verilmektedir. Bu kişiler hakkında İl Tarım ve Orman Müdürlüğüne ve savcılığa şikayette bulunabilirsiniz.

Ayrıca Türk Ceza Kanununun 180. Maddesi kapsamında Trafik Güvenliğini Taksirle Tehlikeye Sokmak suçundan ve özellikle arabanın vurduğu hayvan, beslediğiniz bir hayvan ise sahibi olduğunuzdan bahis ile Türk Ceza Kanunu 151/2 kapsamında mala zarar verme suçundan şikayetçi olabilirsiniz.

5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun 3. maddesinde hayvanların yaşama ortamı tanımlanmıştır. Bu tanıma göre; bir hayvanın veya hayvan topluluğunun doğal olarak yaşadığı yer, yaşama ortamıdır. Burada artık özel mülkiyet – kamusal alan ayrımı yapılmaksızın hayvanların içgüdüsel olarak bulunduğu, yaşamını sürdürdüğü her yer onların doğal yaşama ortamıdır. Aynı Kanunu’nun 4. Maddesinde ise hayvanların korunmasına ve rahat yaşamalarına ilişkin temel ilkeler düzenlenmiştir. Buna göre; bütün hayvanlar eşit doğar ve yaşama hakkına sahiptir. Sahipsiz hayvanların da sahipli hayvanlar gibi yaşamları desteklenmelidir. Hayvanların korunması, gözetilmesi, bakımı ve kötü muamelelerden uzak tutulması için gerekli önlemler alınmalıdır.

1.maddesinde ise “Hayvanlara kasıtlı olarak kötü davranmak, acımasız ve zalimce işlem yapmak, dövmek, aç ve susuz bırakmak, aşırı soğuğa ve sıcağa maruz bırakmak, bakımlarını ihmal etmek, fiziksel ve psikolojik acı çektirmek.” ise yasaklı hallerdendir.

Bu yasal düzenlemeler karşısında, bütün hayvanların yaşam ve yaşama özgürlüklerinin korunması onlar için bir hak ve insanlar için de aynı zamanda yükümlülüktür. Unutulmamalı ki, kendimize yaşam alanı inşa etmek için oluşturduğumuz betonarme yapılarla, hayvanların doğal yaşam alanları ellerinden alınmıştır. Bu çerçevede, site içerisindeki hayvanları beslemenize karşı çıkan site yönetimine ve kişilere karşı bu hususları hatırlatan bir uyarı yazısı gönderebilirsiniz. Hatta bu uyarı yazınıza; site içerisinde yönetimden ve/veya site sakinlerinden kaynaklanan sorunlar, yönetim planına veya imar planına aykırı yapılanmalar, kullanımlar bulunması halinde bu tespitlerin de yapılarak, yasal bir hak olan şikayet yolu ile ilgili kurumlara bildirileceği ve aykırılıkların giderilmesi için dava açılabileceği hatırlatmasının da eklenmesi, bu kişilerin geri adım atmasını sağlayabilecek oldukça etkili bir yoldur.

5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’na aykırı davrananların uyarılması, para cezası ile cezalandırılması için yaşadığınız ildeki İl Tarım ve Orman Müdürlüğü’ne(5199 Sayılı Kanun kapsamında ilke düzenlemesine ve yasaklı hallere uyulmadığı gerekçesi ile) ve savcılıklara(Türk Ceza Kanunu’nun 123. maddesinde düzenlenen kişilerin huzur ve sükununu bozma suçu kapsamında) şikayette bulunabilirsiniz. Ancak etkili bir şikayet için; şikayet dilekçesi verdim, üzerime düşeni yaptım rehavetine kapılmamalı ve şikayet dilekçenizin akıbetini sürekli takip etmeniz gerekmektedir.

Şiddete, işkenceye maruz kalmış, tecavüze uğramış hayvan gördüğünüzde bunları belediyeye bildirebilirsiniz. Belediyelerin veterinerlik hizmetleri bu hayvanların tedavi, bakımı ve rehabilitesini yapmakla görevlidir.

5199 sayılı Hayvanları Koruma Kanunu’nun 14. maddesinde hayvanlara kasıtlı olarak kötü davranmak, acımasız ve zalimce işlem yapmak, dövmek, aç ve susuz bırakmak, aşırı soğuğa ve sıcağa maruz bırakmak, bakımlarını ihmal etmek, fiziksel ve psikolojik acı çektirmek, hayvanlarla cinsel ilişkide bulunmak, işkence yapmak açık bir şekilde yasaklanmıştır. Hayvanlara kötü muamelede bulunan bu şahısları, hayvanların korunması için gerekli önlemleri almakla yükümlü İl Tarım ve Orman Müdürlüklerine şikayet edilebilir. Bu sayede bu hayvanları inciten, canlarını yakan bu kişilerin kanuna aykırı hareketleri sebebiyle idari para cezası verilmesini, bu kişilerin elinde bulunan hayvanlara el konulmasını da sağlayabilirsiniz.

Aynı zamanda maruz kalınan bu davranışların, Türk Ceza Kanunu’nda suç olarak karşılığının da bulunması mümkündür. Örnek vermek gerekirse, sahipli bir hayvana zarar verilmesi halinde Türk Ceza Kanunu’nun 151/2. maddesindeki mala zarar verme suçunu, hayvana tecavüz edilmesi halinde 225. maddesindeki hayasızca hareketler ile 226. maddesindeki müstehcenlik, hayvanların zehirlenmesi halinde 181. maddedeki çevrenin kasten kirletilmesi ile 182. maddedeki çevrenin taksirle kirletilmesi, hayvanların ateşli silahla vurulması halinde 170. Maddedeki genel güvenliğin kasten tehlikeye sokulması, hayvanın aracın arkasına bağlanarak trafikte sürüklenmesi halinde 179. maddedeki trafik güvenliğini tehlikeye sokma suçlarında karşılığını bulabilir. Önemle belirtelim ki; yukarıdaki fiillere maruz kalan hayvan sizin karneli hayvanınız yahut da bir kurumdan sahiplendiğiniz hayvan değilse ancak sokakta sizin beslemesini ve bakımını üstlendiğiniz bir hayvan ise bu hayvanın da Türk ceza Kanunu kapsamında sahipli hayvan statüsünde değerlendirileceğini ve bu hayvanın sahipli hayvan olduğundan bahis ile TCK 151/2 kapsamında mala zarar vermekten suç duyurusunda bulunabileceğinizi unutmayın.

Bu sebeple şiddet, işkence, tecavüz vb. davranışlara maruz kalan hayvanların polise bildirilmesi, savcılığa suç duyurusunda bulunulması bu fiilleri gerçekleştiren kişilerin idari para cezasından daha ağır cezalarla karşılaşmasını sağlayacaktır. Bu hallerde şikayet dilekçenizi ve takibini kalabalık gruplarla, farklı kurumlarla birlikte yapmanızda fayda olacaktır.

Ev ve süs hayvanlarının satışının yapılabileceği kanunla düzenlenmiştir. Ev Ve Süs Hayvanlarının Üretim, Satış, Barınma Ve Eğitim Yerleri Hakkında Yönetmelik ile petshopların taşıması gereken özellikler, ev ve süs hayvanlarının nasıl sergileneceği gibi şartlar düzenlenmiştir.

petshopların açılması ve ruhsat verilmesi Tarım ve Orman Bakanlığının iznine tabi olup denetimleri de yine Bakanlık tarafından illerde bulunan İl Tarım ve Orman Müdürlükleri aracılığı ile yapılmaktadır.

Ayrıca belediyelerde petshop işletme sahiplerine verilecek eğitimleri organize etmekle yükümlüdür. Aynı zamanda belediyelerin veteriner işleri müdürlükleri de petshopları sağlık koşulları açısından denetlemekle görevlidir.

Bu nedenle mevzuata aykırı olan bir husus gördüğünüzde ya da hayvanlara kötü muamele yapıldığında delillerinizi ekleyerek şikayet dilekçenizle birlikte belediye veteriner işleri müdürlüğüne, İl Tarım ve Orman Müdürlüklerine başvurmalısınız.