Cerebral Palsy, çocuklukta en sık rastlanan fiziksel engellilik durumudur. Gelişimini tamamlamamış beynin; doğum öncesi, doğum sırası veya doğum sonrası dönemde hasar görmesi nedeniyle oluşur.

Cerebral Palsy ilerleyici değildir.Travmaya uğramış beyne erken müdahale edilmesi ve hayat boyu rehabilitasyon uygulamasıyla önemli gelişmeler sağlanabilmektedir.

Prematüre doğum, düşük kilolu doğum, kanın pıhtılaşma problemleri, anne – bebek arasında kan uyuşmazlığı, gebelikte ya da doğum esnasında bebeğin oksijensiz kalması, beyin kanamaları, hamilelik döneminde annenin, bebeğin sinir sistemini etkileyecek, bakteriyel ya da viral enfeksiyon yaşaması, annenin hamilelik döneminde alkol, sigara, uyuşturucu ve/veya çeşitli ilaçlar kullanması, yaşadığı psikolojik sorunlar ve karın bölgesine gelen darbeler Cerebral Palsy’e neden olabilir.

Cerebral Palsy’nin 4 alt tipi vardır. En sık rastlanan Cerebral Palsy tiplerinden spastik, yaklaşık olarak % 70-80 oranında görülmektedir.

Spastik: Motor kortekste oluşan zedelenme sonucu ortaya çıkmaktadır. Kaslar sertleşmiş ve sıkı haldedir.

Spastik tip Cerebral Palsy’de Etkilenim Bölgeleri

Spastik Cerebral Palsy, beyinde hasar gören bölgeye bağlı olarak vücudun farklı kısımlarını etkileyebilir:

Hemipleji (Tek Taraflı)

Vücudun bir tarafı (bir kol ve bir bacak) etkilenmektedir.

Kuadripleji (Dört Taraflı)

Hem kollar hem de bacaklar etkilenmektedir. Gövde, yüz ve ağız kasları da sıklıkla etkilenmektedir.

Dipleji (İki Taraflı)

İki bacak da etkilenmektedir. Kollar az derecede etkilenebilir.

Ataksik: Beyincik zedelenmesi nedeniyle Cerebral Palsy’li kişinin dengesini etkilenmektedir. Dengesiz, koordinasyonu bozuk ve titrek hareketler görülür.

Diskinetik: Beyinde, korteks ile beyin sapı arasındaki hareketin akıcılığı ve kontrolünü düzenleyen sinir hücresi gruplarının zedelenmesinden kaynaklanmaktadır. Bu bölgelerin hasarında istenen hareketler düzgün şekilde yapılamaz. Kişide dönme, bükülme, kasılma şeklinde istemsiz hareketler görülür.

Karışık:Spastik, Ataktik ve Diskinetik’in aynı anda görüldüğü karışık tip bulunmaktadır.

Cerebral Palsy’de Kaba Motor Becerilerin Sınıflandırılması:

Cerebral Palsy’li bireylerin günlük hayattaki etkilenimlerini ifade etmek amacıyla geliştirilmiş bir sınıflamadır. Kanada’da bulunan CanChild Araştırma Merkezi tarafından geliştirilen Kaba Motor İşlev Sınıflandırma Sistemi’ne (GMFCS) göre Cerebral Palsy 5 farklı seviyede kategorize edilmektedir:

Seviye I: Herhangi bir kısıtlılık olmaksızın yürünür ancak koşarken ve zıplarken problem yaşanır.

Seviye II: Minimum destek veya koltuk değneği ile yürünür. Günlük hayatta az miktarda hareket kısıtlılıkları yaşanır.

Seviye III: Yürümek için koltuk değneği veya yürütece ihtiyaç duyulur. Günlük hayatta hareket kısıtlılığı vardır.

Seviye IV: Yürümek veya yürüteci kullanmak için yardıma ihtiyaç duyulur ve hareket için tekerlekli sandalye gereklidir.

Seviye V: Hareket ileri derecede kısıtlıdır. Yardımcı alet ve uyarlamalar için de desteğe ihtiyaç duyulur.

Cerebral Palsy’li olmasa da, engelli olma riski taşıyan bebek ve çocukların gelişim takipleri çocuk nöroloğu tarafından yapılmalıdır. Problemler, bebeklerin ve çocukların yaşıtları ile arasındaki gelişim farkı belirginleşmeden nörolojik muayene ile tespit edilebilir.

Cerebral Palsy’li bebeklerde sıklıkla görülen belirtiler aşağıdaki başlıklarda toplanabilir:

• Motor gelişim aşamalarında gecikme (oturma, dönme, yürümenin gecikmesi gibi)
• Oturmuş ya da yüzükoyun uzanmış pozisyondayken kafasını kaldırmakta zorlanma
• Duruş bozukluğu (bebeğin bir kolunu ya da bacağını diğerine göre farklı pozisyonda tutması)
• Vücudunun bir yanını kullanma eğilimi
• Kasların fazla gergin ya da gevşek olması
• Kas kontrolünün zayıf olması
• Beslenme ve yutma güçlüğü
• Normalin dışında refleks hareketlerin görülmesi

Bebeğiniz, bir yaşından önce el tercihinde bulunuyorsa (sadece sağ eli ya da sadece sol eli kullanmak gibi) , 12 – 18 aylık olmasına rağmen yürüyemiyorsa, 24 aylık olmasına rağmen basit cümlelerle konuşamıyorsa en kısa sürede çocuk nöroloğuna danışmak gerekir.

Erken Dönem Belirtiler

Bebeğinizin motor veya denge gelişiminde (yuvarlanma, oturma, kalkma, ayakta durabilme, yürüme) yaşanan gecikmeler Cerebral Palsy nedeniyle olabilir. Bu nedenle bebeğinizin gelişiminin takibi çok önemlidir. Bebeğinizin gelişiminde dikkat etmeniz gereken gelişim adımları aşağıda sıralanmıştır:

6 Aydan Küçük Bebeklerde (İlk 6 Ay)

• Sırtüstü yatarken bebeği kucakladığınızda, kafası geri düşüyorsa,
• Bebek, aşırı derecede kasılmış veya gevşek ve sarkmış duruyorsa,
• Bebeği kollarınızın arasına aldığınızda, sırtını ve boynunu aşırı geriye doğru alıyor ve kendisini sizden uzağa itmeye çalışıyorsa,
• Bebeği kucakladığınızda, bacakları aşırı kasılı veya makaslama pozisyonunda oluyorsa,

6 Aydan Büyük Bebeklerde (6-10 Ay)

• Sağına ve soluna yuvarlanamıyorsa,
• Ellerini birlikte kullanamıyorsa,
• Elini ağzına götürmekte zorluk yaşıyorsa,
• Bir elini uzatabilmek için diğer elini sıkılı, yumruk pozisyonunda tutuyorsa,

10 Aydan Büyük Bebeklerde

• Bağımsız oturamıyorsa,
• Asimetrik bir şekilde emekliyorsa (bir tarafa daha fazla ağırlık vererek),
• Bir taraftaki kol ve bacakla itme hareketini yaparken, diğer taraftaki kol ve bacağı sürükleyerek ilerliyorsa,
• Kalça veya dizlerinin üzerinde hareket edebiliyor ancak dört uzvunu (kol ve bacaklar) kullanarak emeklemeyi gerçekleştiremiyorsa,

lütfen doktorunuza danışınız

Cerebral Palsy’e birçok farklı durum eşlik edebilmektedir. Bu nedenle Cerebral Palsy, multidisipliner bir yaklaşımla ele alınmalıdır. www.worldcpday.org web sitesinde yayınlanan bir araştırmaya göre Cerebral Palsy’e eşlik eden durumların görülme durumları aşağıdaki gibi:

Cerebral Palsy’lilerin,

• 4’te 1’i konuşamamaktadır,
• 4’te 1’i konuşamamaktadır,
• 10’da 1’i görme problemi yaşamaktadır,
• 4’te 3’ü fiziksel acı çekmektedir,
• 4’te 1’i epilepsi hastasıdır,
• 5’te 1’i salya kontrol problemi yaşamaktadır,
• 4’te 1’inde davranış bozukluğu vardır,
• 5’te 1’inde uyuma bozukluğu vardır,
• 2’de 1’inde zihinsel bozukluk vardır.

Kamu spotumuzu izlemek için tıklayınız